Nhận xét về những hình ảnh so sánh trong văn bản Tôi đi học của nhà văn Thanh Tịnh

Dàn ý

1. Mở bài

Giới thiệu đôi nét về Thanh Tịnh và truyện ngắn tôi đi học.

2. Thân bài

Phân tích những hình ảnh so sánh:

- Hình ảnh "những cảm giác trong sáng" nảy nở như "mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng".

- Hình ảnh "ý nghĩ vừa non nớt vừa ngây thơ" thoáng qua trong tâm trí như "một làn mây lướt ngừng trên ngọn núi".

- Hình ảnh "trường Mĩ Lí" trông vừa xinh xắn vừa oai nghiêm như "cái đình làng Hòa Áp".

- Hình ảnh "mấy cậu học trò" như "những con chim con đứng bên bờ tổ".

3. Kết bài

Khẳng định lại giá trị của những hình ảnh so sánh đối với tác phẩm

Bài mẫu 1

Trong văn bản "Tôi đi học", nhà văn Thanh Tịnh đã sử dụng khá nhiều những hình ảnh so sánh giàu giá trị biểu cảm. Nghĩ đến những ngày đầu tiên đi học, tác giả bồi hồi viết: "Tôi quên thể nào được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng". Hồi tưởng lại ngày đầu tiên đi học, tác giả lại thấy mình đã có những ý nghĩa mà chúng "thoáng qua trong trí tôi nhẹ nhàng như một làn mây lướt ngang trên ngọn núi". Nhìn những cô cậu học trò ngày đầu tiên đến lớp như mình, nhân vật tôi lại có một niềm đồng cảm sâu sắc: "Họ như con chim con đứng trên bờ tổ, nhìn quãng trời rộng muốn bay, nhưng còn ngập ngừng e sợ. Họ thèm vụng và ước ao thẩm được như những người học trò cũ, biết lớp, biết thầy để khỏi phải rụt rè trong cảnh lạ". Những so sánh nêu trên xuất hiện ở các thời điểm khác nhau để diễn tả những cảm xúc phong phú của nhân vật “tôi”. Các hình ảnh so sánh rất nhẹ nhàng, đẹp đẽ: mấy cánh hoa tươi, làn mây lướt, con chim non,... Nhờ các hình ảnh giàu sức gợi cảm mà cảm giác và ý nghĩ của nhân vật tôi được thể hiện cụ thể, rõ ràng hơn, đồng thời cũng gợi ra cho truyện cái chất thơ trong trẻo.

Bài mẫu 2

"Tôi đi học" là một truyện ngắn mang màu sắc hoài niệm của Thanh Tịnh. Ngoài cảm xúc dào dạt, tác giả đã sáng tạo nên một số hình ánh so sánh rất đẹp.

Tác giả đã so sánh và nhân hóa để viết nên những câu văn giàu hình tượng và biểu cảm: Những cảm giác trong sáng ấy là những kỉ niệm mơn man nao nức của buổi tựu trường ngày xưa không hề bị thời gian vùi lấp, trái lại, cứ mỗi dạ thu về, nó lại "nảy nở trong lòng" đem đến bao cảm xúc vui sướng, bổi hồi, tâm hồn như tươi trẻ lại, trong sáng hơn tựa như "mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng".

Câu văn thứ hai có hình ảnh so sánh:

"Tôi có ngay cái ý nghĩ vừa non nớt vừa ngây thơ này. Ý nghĩa ấy thoáng qua trong tâm trí tôi nhẹ nhàng như một làn mây lướt ngừng trên ngọn núi".

Buổi tựu trường, chú chỉ cầm hai quyển vở mới thế mà vẫn cảm thấy nặng "bàn tay ghì chặt" mà một quyển sách vẫn xệch vì chú quá hồi hộp. Mấy cậu học sinh khác ôm sách vở nhiều lại kèm cả bút thước nữa, trong lúc đó, mẹ chú lại cầm hộp bút thước cho chú. Cái ý nghĩ "chắc chỉ người thạo mới cầm nổi bút thước" được so sánh với "làn mây lướt ngang trên ngọn núi" đã làm nổi bật ý nghĩ non nớt và ngây thơ, trong sáng và hồn nhiên của nhân vật "tôi".

Câu văn thứ ba: "Trước mắt tôi trường Mĩ Lí trông vừa xinh xắn vừa oai nghiêm như cái đình làng Hòa Áp".

Nhân vật "tôi" đã từng đi bẫy chim quyên, từng ghé lại trường một lần; lần ấy chú thấy trường "là một nơi xa lạ" "cao ráo sạch sẽ hơn các nhà trong làng". Nhưng lần này trường Mĩ Lí đã trở thành trường của chú nên chú mới cảm thấy "xinh xắn". Tâm trạng một học trò mới "lo sợ vẩn vơ" và bỡ ngỡ nên mới cảm thấy trường Mì Lí "oai nghiêm như cái đình làng Hòa Ấp". Hình ảnh so sánh này cũng thể hiện sự ngây thơ, hồn nhiên của nhân vật "tôi" trong buổi tựu trường.

Hình ảnh so sánh thứ tư là đặc sắc nhất. Tác giả đã lấy hình ảnh "con chim con đứng bên bở" so sánh với cậu học trò mới "bỡ ngỡ" nép bên người thân để làm nổi bật tâm lí của tuổi thơ trong buổi tựu trường vừa "ngập ngừng e sợ" vừa khao khát học hành, mơ ước bay tới những chân trời xa, chân trời ước mơ và hi vọng.

Hơn 60 năm đã trôi qua, những so sánh mà Thanh Tịnh đã sử dụng vẫn không bị xáo mòn, trái lại hình tượng và cảm xúc của những so sánh ấy vẫn còn duyên dáng, nhã thú.

Bài mẫu 3

Tôi đi học là một trong những sáng tác đặc sắc của Thanh Tịnh. Với giọng văn trong trẻo, nhẹ nhàng kết hợp với những hình ảnh so sánh đặc sắc đã tạo nên cái hay riêng cho tác phẩm này.

Hình ảnh so sánh đầu tiên chính là hình ảnh: “Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng”. Biện pháp so sánh ngang bằng nhấn mạnh những rung cảm tinh tế của nhân vật tôi khi nhớ lại ngày đầu tiên đến trường. Hình ảnh so sánh thật độc đáo “cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng” kết hợp với nghệ thuật nhân hóa vừa cho thấy những cảm nhận trong sáng hồn nhiên, lại vừa cho thấy sự hứng khởi, háo hức của một tâm hồn non nớt khi nghĩ về ngày đầu tiên đến trường.

Hình ảnh so sánh đặc sắc thứ hai là hình ảnh: “Ý nghĩ ấy thoáng qua trí óc tôi nhẹ nhàng như làn mây lướt ngang trên ngọn núi”. Khi nhớ về những cảm xúc ngày đầu tiên đến trường, cảm giác muốn được cầm cặp sách nhân vật tôi không khỏi xúc động, có những ý nghĩ vô cùng ngây thơ, non nớt chỉ có người lớn mới có khả năng cầm sách vở, và suy nghĩ ấy lướt qua nhanh chóng như làn mây bồng bềnh. Ý nghĩ đó tuy chỉ lướt qua nhưng cho thấy ý thức trưởng thành và sự tự lập đã xuất hiện trong nhân vật tôi.

Bước đến sân trường và cảm nhận khung cảnh nơi đây, tâm hồn tinh tế ấy lại có những cảm nhận hết sức sâu sắc về ngôi trường: “Trước mắt tôi là trường Mĩ Lí trông vừa xinh xắn vừa oai nghiêm như cái đình làng Hòa Ấp”. Lấy hình ảnh cái đình làng Hòa Ấp để so sánh với ngôi trường, cho thấy sự cảm nhận rõ ràng của nhân vật tôi về vẻ trang nghiêm, tráng lệ của ngôi trường.

Và hình ảnh so sánh cuối cùng lại nói lên những ước mơ, khao khát của nhân vật tôi: “Họ như con chim con đứng bên bờ tổ, nhìn quãng trời rộng muốn bay, nhưng còn ngập ngừng e sợ. Họ thèm vụng và ước ao thầm được như những người học trò cũ, biết lớp, biết thầy để khỏi phải rụt rè trong cảnh lạ”. Những cô bé cậu bé mới nhập trường như những chú chim non ngập ngừng, e sợ trước cuộc sống mới, nhưng cũng đầy hào hứng, tự tin khát khao được trưởng thành, khôn lớn. Dù chỉ là hình ảnh so sánh hết sức giản dị những đã nói lên tâm tư của biết bao thế hệ học trò.

Với tác phẩm này, Thanh Tịnh không sử dụng quá nhiều hình ảnh so sánh, nhưng mỗi hình ảnh lại tạo được dấu ấn riêng, rất đặc sắc và phù hợp. Giúp cho câu văn mềm mại, uyển chuyển, tăng sức hấp dẫn cho sự diễn đạt, tăng chất trữ tình cho tác phẩm. Không chỉ vậy các hình ảnh này còn cho thấy tâm hồn tinh tế, nhạy cảm của một bạn nhỏ ngày đầu tiên đến trường.

Bài mẫu 4

Trong cuộc đời ai cũng sẽ có những khoảng thời gian đáng nhớ, đó là những kỉ niệm quý giá sẽ theo ta đến suốt cuộc đời. Ai cũng có những kỉ niệm như vậy và với Thanh Tịnh có lẽ điều mà ông không thể nào quên được là ký ức về buổi đầu tiên đến trường. Bao tâm tư, xúc cảm được nhà thơ gửi gắm qua tác phẩm " Tôi đi học". Trong tác phẩm có những hình ảnh so sánh đặc sắc mang đậm giá trị nghệ thuật.

Buổi học đầu đời luôn để lại những ấn tượng sâu đậm trong lòng mỗi người, thật vậy cảm giác ấy mạnh mẽ đến mức cứ mỗi độ thu về con người ta lại bồi hồi nhớ lại. Đó là những ngày thu se se lạnh, bầu trời quang đãng, cũng là bầu trời ấy nhưng đó đã là chuyện của 30 năm về trước. Thế nhưng dù thời gian có qua đi, dù con người kia có lớn lên và trưởng thành nhưng từng dòng kí ức, từng xúc cảm của một thủa cắp sách đến trường ông vẫn không thể nào quên được. Cảm giác ấy thật trong sáng, mọi thứ diễn ra tự nhiên như "mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng". Hoa cỏ đại diện cho sự thanh cao, sự tinh khôi thuần khiết của đất trời, hoa luôn mang đến cho con người ta một cảm giác dễ chịu, thanh lọc tâm hồn con người. Thật vậy Thanh Tịnh đã sử dụng hình ảnh những bông hoa tươi để miêu tả những cảm xúc đang dâng trào trong lòng mình là tự nhiên và ông đang đón nhận chúng, hòa mình vào để sống lại những ngày tháng xưa cũ.

Là trẻ con ai mà chẳng có lúc ngây dại, đôi khi cố tỏ ra rằng mình đã trưởng thành, nhiều lúc muốn tự tay mình làm việc thế nhưng cái non nớt vụng về lại không cho phép chúng thực hiện được mong muốn của mình. Và khi còn là một đứa trẻ Thanh Tịnh cũng đã từng như vậy. Vào cái ngày đầu tiên cắp sách đến trường, lẽo đẽo bước chân theo mẹ đầy bồi hồi, xúc động. Cũng là con đường làng quá đỗi quen thuộc, vẫn là những cảnh vật thường ngày thế nhưng hôm nay mọi thứ bỗng thay đổi đến lạ và đứa trẻ ấy cũng đã nhận ra được sự thay đổi đó đến từ việc hôm nay mình đi học. Khoác trên vai mình bộ quần áo mới và đứa trẻ ấy bỗng cảm thấy mình đã lớn, trong cái suy nghĩ non nớt ấy nảy ra bao nhiêu điều, cậu cảm thấy mình cần có trách nhiệm với cuộc sống của mình hơn, cảm thấy mình phải chăm chỉ học tập và không còn có thời gian ham chơi với lúc bạn như thường ngày. Để chứng minh rằng mình đã lớn lên cậu bé muốn tự mình cầm sách vở, muốn được hãnh diện với bạn bè thế nhưng khi nghe mẹ bảo để mẹ cầm cho thì cậu lại nghĩ đó là công việc của người thạo. Ý nghĩ non nớt đầy thơ dại ấy đột nhiên nảy ra như những đám mây lướt ngang qua trên ngọn núi để rồi bây giờ sau mấy chục năm hồi tưởng lại tác giả lại không kìm nổi lòng mình.

Hình ảnh so sánh tiếp theo mà tác giả sử dụng đó chính là ngôi trường Mĩ Lí. Trường học là nơi giáo dục con người, là mái ấm thứ hai mà bất kì con người nào đều dành trọn tuổi thơ bên nó. Thật vậy Thanh Tịnh đã thật khéo léo khi so sánh "trường Mĩ Lí trông vừa xinh xắn vừa oai nghiêm như cái đình làng Hòa Áp". Trong suy nghĩ của một đứa trẻ ngày đầu tiên bước chân vào ngôi trường rộng lớn ấy ngoài cảm giác lạ lẫm, bối rối em còn nhận ra vẻ uy nghi và trang nghiêm của ngôi trường, ngày trước cũng đã có lần ghé qua ngôi trường khi đi chơi với lũ bạn nhưng khi ấy trong mắt đứa trẻ ngôi trường chỉ là thứ xa lạ nhưng bây giờ khi sắp trở thành một phần của nó em lại cảm thấy nó xinh xắn và uy nghiêm biết bao. Nhận thức về ngôi trường của đứa trẻ đã bắt đầu thay đổi và đó là những xúc cảm đầu tiên của chặng đường trưởng thành hơn.

Đặt chân đến những nơi xa lạ, phải làm quen với những thứ lạ hoắc ai mà chẳng có phần lo sợ. Thật vậy ở hình ảnh so sánh cuối cùng tác giả đã khéo léo dùng hình ảnh những chú chim non trên bờ tổ để tượng trưng cho hình ảnh của những chú bé cùng cảnh ngộ với mình. Chúng chỉ là những tờ giấy trắng ngây dại, e sợ, ngập ngừng khi bước ra thế giới rộng lớn. Bẽn lẽn, lo âu thế nhưng tất cả đều khao khát học hành, mang trong mình những ước mơ về một tươi lai tươi sáng, ước mơ chinh phục thế giới, làm chủ vận mệnh của mình.